भाषा/साहित्य

अष्ट्रेलिया । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) न्यू साउथ वेल्स च्याप्टर अष्ट्रेलियाको अध्यक्षमा डा. प्रकाश पौडेल निर्विरोध निर्वाचित भएका छन् । अनेसास न्यू साउथ वेल्स च्याप्टरको गत शनिबार सिड्नीमा सम्पन्न बार्षिक साधारण सभाबाट डा. पौडेललाई चयन गरिएको हो । त्यस्तै संस्थाको उपाध्यक्षमा चतुर्भुज खरेल, महासचिवमा भावना पराजुली, सचिवमा अस्मित रेग्मी, कोषाध्यक्षमा स्वेता मैनाली, पब्लिक रिलेसन अफिसरमा मुक्तिराम पोखरेल, सदस्यहरुमा डा।मधु पुडासैनी, डा। राजु मानन्धर, ई. बिनोद महर्जन, महिमा दिप फुल्लेल र सिता कंडेललाई चयन गरिएको अनेसासले जनाएको छ । त्यसैगरी संस्थाको सल्लाहकारमा लेखक एवं साहित्यकारहरू ओम ढुंगेल, सौरभ किरण, राम कोइराला, सुरेन्द्र दवाडी, संदेश राजभण्डारी र डा. जीभनाथ लम्साल नियुक्त भएका छन् । अघिल्लो कार्यसमिति अध्यक्ष ममता तिवारीको सभापतित्वमा शुरुवात भएको उक्त कार्यक्रमम...

नेपाल (हेटौंडा) । मकवानपुरमा क्रियाशील साहित्यिक संस्था झरना साहित्यिक परिवारले विभिन्न क्षेत्रका ९ जना स्रष्टालाई सम्मान गर्ने भएको छ । झरनाको ३१ औँ वार्षिकोत्सव तथा बकैया कला–साहित्य महोत्सव, २०८० को अवसरमा सष्ट्राहरूलाई सम्मान गर्न लागेको हो । झरना साहित्य परिवारले हेटौँडामा सोमबार पत्रकार सम्मेलन गर्दै यस वर्ष प्रदान गरिने पुरस्कार तथा सम्मानको जानकारी गराएको हो । यस बर्षको होमनाथ–टीकामाया प्रतिभा सम्मान २०८० बाट काठमाडौँका डा। गीता त्रिपाठी सम्मानित हुने भएका छन् । त्रिपाठीलाई साहित्य क्षेत्रमा योगदान गरेबापत नगद २१ हजार १ सय २१ रुपैयाँ सहित सम्मान गरिने भएको हो । यो सम्मान साहित्यसेवी नुरप्रसाद गौतमले मातापिताको सम्मानमा स्थापना गरेका हुन् । यसैगरी, साहित्यको मुक्तक विधातर्फ खोटाङका बाबुराम पोखरेललाई सम्मान गरिने भएको छ । उनलाई साहित्यसेवी रमेशमोहन अधिकारीले मातापिताको नाममा स्थापि...

नेपाल (रौतहट) । नवगठित अनिता–शिव प्रतिष्ठानले २५ हजार रुपैयाको ‘अनिता–शिव अन्तर्राष्ट्रिय बज्जिका वाङमय पुरस्कार’ स्थापनाको घोषणा गरेको छ । सहिद दिवसको अवसरमा गत माघ १६ मा नीतिश गुप्ताको अध्यक्षतामा गठित प्रतिष्ठानले माधवनारायण नगरपालिका ५ बज्जिकानगरमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरी प्रतिष्ठानको घोषणापत्र जारी गर्दै पुरस्कार स्थापनाको घोषणा गरेको हो । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष गुप्ताले आफ्ना मातापिताको नाममा प्रतिष्ठान र पुरस्कारको स्थापना गरेको जानकारी गराएका छन् । घरपरिवारकै सदस्यहरु सम्मिलित प्रतिष्ठानमा सतीश गुप्ता र सरोज साह उपाध्यक्ष, अनामिका गुप्ता महासचिव, मनीष गुप्ता कोषाध्यक्ष तथा अखिलेश गुप्ता, राकेश गुप्ता, मनीषा गुप्ता, रीता साह, रीमा साह, ज्योति साह, अरबिन्द साह लगायतका सदस्य रहेका छन् । नेपालमा बज्जिका भाषाको पहिलो औपचारिक कार्यक्रमको आयोजना गरेका शिवचन्द्र साहका सन्तानहरुले साहको ...

–एसके ज्ञवाली– उकालो चढ्दै गर्दा थाक्यो क्यारे , पिठ्युँको भारी चौतारोमा बिसाउदै सुईईईइय्य्य सुसेल्यो । एकैछिनको फुर्सदमा शाही सेनाले आतंककारी भन्दै घरकै बलेसिमा गोलि ठोकेको जेठो छोरो सम्झ्यो । जनसेनाले सुराकी भन्दै आखै अगाडि गला रेटिदिएको राष्ट्रसेवक कान्छो छोरो सम्झ्यो । पुत्रशोकको पीडा सहन नसकी घरकै बलेसिमा झुन्डिएर आत्महत्या गरेकी बुढी ससम्झ्यो । सम्झनाको तरेली तन्किदै गयो । सानैमा हैजाले हरेकी बहिनी सम्झ्यो ।प्रसव पीडाले गुमाएकी कान्छी बुहारी सम्झ्यो। स्कुल जादा तुईनको लाठी चुडेर खोलामा कसेको जेठी पट्टीको नाति सम्झ्यो। कल्प्योः अधिया पालेको सेती बार्खिले यसपटक पनि जुम्ल्याहा पाठो पाओस। माली बाच्छी घोर्ले भएको छ ,अब बाच्छो खोज्छ कि ! उसले फेरि सम्झियोः –बिहान तीन, दिउसो चार र बेलुकिको यो सहित गरि जम्मा नौ भारी भो ,नौ चालिसा तीन सय साठी । उसले मनमनै गुन्यो–‘आजको पैसाले नातिनिहरुला...

अग्लो बादल अग्लो हुनै सक्दैन त्यो भन्दा माथि त आकाश रहेकोछ क्षितिज रेखाको बिटलाई समातेर झुण्डिएको पो हुन्छ त बादल । यही सत्यको पिँढीमा बसेर झोलुंगोजस्तो झुण्डिएको बादल र म निकैबेर मुखामुख गर्यौं । मौनतामै धेरै कुराहरू साटासाट भए वर्षामा बदलिने बादल र दुस्खमा भिझ्ने म बीच एउटै अन्तर थियो ऊ रूदा पानी बन्छ म रूदा आगो हुन्छु । – बोस्टन, अमेरिका । ...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज अनेसासका महासचिव तथा बाल साहित्यकार विमला निरौलाको यात्रामा देश बालकविता संग्रहको लोकार्पण गरिएको छ । साहित्यकार तथा समाजसेवी सुश्री भद्रा घलेको प्रमुख आतिथ्यतामा भएको उक्त कार्यक्रमको सभापतित्व अनेसास, नेपाल च्याप्टरका अध्यक्ष राजेन्द्र केसीेले गरेका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज, नेपाल च्याप्टर तथा नेपाल बाल साहित्य समाजको संयुक्त आयोजनामा भएको सो कार्यक्रमका विशिष्ट अतिथि अनेसास बिओटीका पूर्व सल्लाहकार तथा त्रिवि नेपाली विभाग प्रमुख प्रा।डा। खगेन्द्र लुइटेलको उपस्थिति थियो भने विशेष अतिथिहरुमा साहित्यकार खेमनाथ दाहाल, अनेसास बिओटीका कोषाध्यक्ष नेत्रबन्धु पोखरेल, अनेसास केन्द्रका उपाध्यक्ष डा। रेणुका सोलु, फणिन्द्र निरौला, अनेसास नेपाल च्याप्टरका सल्लाहकार तथा गुञ्जनका पूर्व अध्यक्ष हिरण्यकुमारी पाठक थिए । त्यसैगरी विशेष वक्ताक...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास) ले नवरत्न पुरस्कार २०२३ बाट पुरस्कृतहरूलाई पुरस्कारसहित प्रमाणपत्र समर्पण गरेको छ । अनेसासको नियमित ‘अनेसास संवाद’ कार्यक्रममा उक्त पुरस्कार हस्तान्तरण भएको हो । पुरस्कृत हुनेहरूमा साहित्यतर्फ अनु शाह (बोस्टन, अमेरिका), आचार्य प्रभा (कोलोराडो, अमेरिका), ज्योति राई (न्युयोर्क, अमेरिका), माया गुरुङ (बेलायत), रीतादेवी प्रधान (क्यालिफोर्निया, अमेरिका), शान्ता घिमिरे (न्युजर्सी, अमेरिका), डा. संगीता स्वेच्छा (युरोप) र समासेवातर्फ मंजु कार्की संग्रौला (डीसी, अमेरिका) र सुनिता डंगोल (नेपाल) नौ रत्न रहेका छन् । अनेसासका केन्द्रीय सदस्य तारा अधिकारीको संयोजकत्वमा गठन भएको नवरत्न पुरस्कार समितिले गत महिना पुरस्कृतहरूको घोषणा गरेको थियो । नवरत्न पुरस्कार समितिको संयोजक तारा अधिकारीको सभापतित्वमा भएको उक्त कार्यक्रममा उपस्थित अतिथिहरुलाई नवरत्न...

नेपाल (रौतहट) । स्रष्टा साँझ अमेरिकाद्वारा बज्जिका भाषा र साहित्यको दोस्रो शृङ्खला सम्पन्न गरेको छ । बज्जिका साहित्य समाज सर्लाहीका अध्यक्ष रामचन्द्र महतो कुशवाहाको अध्यक्षतामा भएको जूम प्रविधिमार्फत कार्यक्रममा दर्जनौँको सहभागिता रहेको थियो । कार्यक्रममा किशुनदयाल श्रीकृष्ण, सञ्जय साह मित्र, रेणु गुप्ता, चन्द्रकिशोर रस्तोगी, सञ्जय सुदामा, कुमार चन्दन, सञ्जय महतो राज, शिवचन्द्र साह, तथा रामचन्द्र महतो कुशवाहाले कविता वाचन गरेका थिए । कार्यक्रमका सञ्चालक विश्वराज अधिकारीले पनि कविता वाचन गर्दै आफू आफ्नो जीवनभर बज्जिका भाषा र साहित्यको सेवा गरिरहने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् । कार्यक्रममा डा. कमलेश्वरकुमार सिन्हाले जुम प्रविधिमार्फत भइरहेको कार्यक्रमले बज्जिकालाई विश्वस्तरमा पु¥याएको बताएका छन् । कार्यक्रममा अमेरिकामा रहँदै आएका डा. विजय झाले बज्जिका गीत गाएर सुनाएका थिए भने डा. झाले बज...

–आरआर चौलागाईं– रगत बगायौँ पसिना बगायौँ हामीले के पायौँ बाँझो फोर्यौँ खेती लगायौँ हामीले के पायौँ ? नाइकेहरूमा भागको निम्ति सधैँभरि हानथाप क्रान्तिको लागि खूब सघायौँ हामीले के पायौँ ? मान्छेहरू भोकै थिए बाँच्ने आशा कतै थिएन ढुङ्गा पकायौँ फलाम पकायौँ हामीले के पायौँ ? अहिले त झन् धेरै राजा गन्नै सकिन्न कतिकति एउटा थियो त्यसलाई भगायौँ हामीले के पायौँ ? शहीदहरू विलाप गर्छन् “हामी मर्नु बेकार भएछ” देशको लागि जनता जगायौँ हामीले के पायौँ ? हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–आरआर चौलागाईं– कलम झिक्यो कागज निकाल्यो देब्रेपटि कुनामा कविता भनेर लेख्यो अलिकति दायाँपट्टि तल कविताको शीर्षक लेख्यो त्यसको पनि अलिकति तल कविको नाम लेख्यो एक छिन यसो दिमाग खेलायो जेजे आउँछ सरसरती लेख्यो बरु कपाल कन्याउन गाह्रो हुन्छ कविता लेख्न गाह्रो हुँदैन । कविता नफुरे भूतपूर्व प्रेमिकालाई सम्झ्यो आङै सिरिङ्ग हुने उसको किरिया सम्झ्यो नभए डाँडापाखा हेर्यो, भावुक बन्यो गुराँस, हिमाल, झरना र नदीहरू सम्झ्यो श्रीमतीले चामल र दाल सिद्धियो भने पनि केटाकेटीले कपडा र फिस चाहियो भने पनि क्या कविता निस्कँदै छ, बिथोल्न नआऊ भन्यो दामी कागजमा दामी कलमले सुनको औँठी लगाएको दामी हातले सासै नफेरी हतारहतार लेख्यो बरु भात चपाउन गाह्रो हुन्छ कविता लेख्न गाह्रो हुँदैन । अरूको किन पढ्नुपर्यो ? व्यर्थैमा टाउको किन दुखाउनुपर्यो ? अरूले उचाल्दै छन् कि, पछार्दै छन् कि किन बिनसित्ति...