भाषा/साहित्य

नेपाल । शिवसावित्री प्रतिष्ठान नेपालको २०८१ असोज २६ गते दसैँको टीकाकै दिन बसेको सचिवालयस्तरीय बैठकले शिवसावित्री अधिकारी स्मृति सम्मान-२०८१ ललितकलाकर्मी राजन काफ्ले तथा शकुन्तला ढुङ्गेल स्मृति नियात्रा सम्मान-२०८१ नियात्राकार रञ्जु दाहाललाई प्रदान गर्ने निर्णय गरेको छ । विद्यालय तहदेखि नै ललितकला कर्ममा लागेका काठमाडौँका राजन काफ्लेलाई यस क्षेत्रमा चार दशक लामो साधना गरेवापत तथा ओखलढुङ्गाकी रञ्जु दाहाललाई नियात्रा विधामा समर्पित स्रष्टा हुनाले सम्मान गर्न लागिएको हो । राजन काफ्ले राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका विभिन्न प्रतियोगिताहरूमा उत्कृष्ट ठहरिएका ललितकलाकर्मी हुन् भने रञ्जु दाहाल ‘प्रियसँगको यात्रा’९२०७५० तथा ‘डोहोडोहो डोल्पो’(२०८०) नियात्रा कृतिहरूकी स्रष्टा हुन् । यी दुबै सम्मान शिवसावित्री प्रतिष्ठान नेपाल तथा बुढ्यौली साहित्य समाज रौतहट—सर्लाहीको आयोजनामा चन्द्रपुर, रौतहट...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज केन्द्रीय कार्य समितिमा सात जना सल्लाहकार चयन भएका छन् । अनेसासका अध्यक्ष सर्वज्ञ वाग्लेको सभापतित्वमा बसेको विशेष वैठकले सल्लाहकारहरू मनोनयन गरेको हो । अनेसासका महासचिव राजु सिटौलाका अनुसार सल्लाहकारहरू चयन भएकाहरुमा डा. दुबसु क्षेत्री (राजदूत, जापान), साहित्यकारहरु जीवा लामिछाने ( जर्मन), सुमलकुमार गुरुङ (बेलायत), लीला लुइटेल (नेपाल), हिक्मत थापा (अफ्रिका),नीलम कार्की निहारिका (अमेरिका) र निवर्तमान अध्यक्ष गोवर्धन पूजा रहेका छन् । ...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– राम्रो नतिजा ल्याएबापत ऊ जिल्लामा पुरस्कृत हुने भयो । आमासँग उसले बाटाखर्च माग्यो । आमाले जाने आउने भाडा दिइन् । भव्य सम्मान गरियो । उचालिनसक्नुको ठुलो फ्रेम थियो । चिल्लो र दरो कागजमा लेखिएको प्रमाणपत्र थियो । सयपत्रीको मालाको साथमा खादाको ओइरो लाग्यो । निधार रातै भयो । कार्यक्रम लामै भयो । कार्यक्रम सकेर सबै लाखापाखा लागे । फर्कँदा गाडी छुट्यो । धन्न चिनेको साथी भेटियो र पाँच सय रुपियाँ सापट माग्न भ्यायो । त्यही पैसा लिएर ऊ होटेलमा बास बस्न पुग्यो । सादा खाना खायो अनि कमन बेडमा सुत्यो । ऊ सुत्ने बेलामा मनमा कुरा खेलाउँदै थियो, “यो खादा र फ्रेम बिक्री हुने भए साथीसँग लिएको सापटी पैसा तिर्न पुग्थ्यो कि !” –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

–आर.आर. चौलागाईं– हाम्रो देश फरक फरक छ । मेरो देश अर्कै छ तपाईँहरूको देश अर्कै छ र उनीहरूको देश अर्कै छ । म आफ्नो देशमा अक्षर रोप्छु शब्द उमार्छु र कविता फलाउँछु । तपाईँहरू आफ्नो देशमा राजनीति रोप्नुहुन्छ भ्रष्टाचार उमार्नुहुन्छ र कुशासन फलाउनुहुन्छ । उनीहरू आफ्नो देशमा आशा रोप्छन आँसु उमार्छन् र अभाव फलाउँछन् । म कवि तपाईँहरू नेता र उनीहरू जनता । हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– पोहोर सालका घुर्रा पिर्का अहिले कता छन् ? पिङ खेलौँला भनेको त खेल्न पाइनँ झन् केके चाहिन्छ पिङ हाल्न ल्याउनू सोधेर खाल्टो खन्न आउनु ठूल्दाइ खन्ती खोजेर पिर्का अट्ने नापो लिई ठाउँ छाडेर एक–एकवटा दुईतिर खाँबो गाडेर खाल्टो पुर्न बाबाले माटो खाँद्नु भो पिङ हालेको खुसीमा मिठाई बाँड्नु भो डाँडी राख्न खाँबामा चोके पारेर डाँडीभित्र घुसारी घुर्रा झारेर त्यै घुर्रामा भाइले पिर्का अड्यायो पोहोर सालको ठेडी खै कता हरायो ? चिलौनेको दाउरा ताछी ठेडी हालौँला खुट्टा फाल्दै मच्चिँदै खेल्न थालौँला बैनी तिमी खेल है पहिल्यै आएर पालो गरी खेल्छौँ हामी लाइन लाएर दसैँ बोलाई आँगनीमा पिङ हालियो साथीभाइ बटुलेर खेल्न थालियो । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

–आर. आर. चौलागाईं– सत्य कठिन बाटोमा हिँड्यो असत्य सुगम बाटोमा हिँड्यो । सत्य मरुभूमि भएर हिँड्यो चट्टान भएर हिँड्यो आगो भएर हिँड्यो बाढी भएर हिँड्यो घनघोर रातमा हिँड्यो काँडा भएर हिँड्यो सत्य फगत एक्लै हिँड्यो टुहुरो भएर हिँड्यो मैले सत्यलाई त्यो बाटो नहिँड गाह्रो हुन्छ भनेँ उसले मलाई त्यो बाटो नहिँडे जित्न सक्तिनँ भन्यो । असत्य कार्पेट भएर हिँड्यो हवाइजहाज भएर हिँड्यो सुरा धोकेर हिँड्यो सुन्दरी च्यापेर हिँड्यो नोटको खातमा हिँड्यो हिरा, मोती भएर हिँड्यो असत्य लावालस्कर बोकेर हिँड्यो फूल, माला र अबिर भएर हिँड्यो मैले असत्यलाई त्यो बाटो नहिँड बरबाद हुन्छौ भनेँ उसले मलाई त्यो बाटो नहिँडे बाँच्न सक्तिनँ भन्यो । सत्य जिन्दगी जित्न हिँड्यो असत्य जिन्दगी बाँच्न हिँड्यो जिन्दगी जित्नु र जिन्दगी बाँच्नुमा के फरक होला ? –हेटौँडा, मकवानपुर ।...

नेपाल । वरिष्ठ गीतकार विश्व बल्लभको ८० वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । माइतीघरस्थित अन्नपूर्ण न्युरो अस्पतालमा मस्तिष्कघातको उपचारको क्रममा उनको बुधबार निधन भएको हो । लामो समय रेडियो नेपालका जागिरे बल्लभका दुई छोरी छन् । उनकी श्रीमतीको दुई वर्षअघि क्यान्सरले निधन भएको थियो । उनी वरिष्ठ कवि तथा गीतकार ईश्वर बल्लभका सहोदर भाइ हुन् । विश्व बल्लभले तारादेवीले गाएको ‘शुभकामना’, अरूणा लामाले गाएको ‘भाग्यले खुसी खोसेर लग्यो’, अमर तण्डुकारले गाएको ‘धेरै दिन भो तिम्रो झझल्को’ नारायण गोपालले गाएको ‘पर्खी बसे आउला भनी, मेरो उठ्ने पालो’ जस्ता चर्चित गीत लेखेका थिए ।...

अमेरिका । मानसिक र शारीरिक यातनाका साथै ऐतिहासिक घटनाहरूबीच पत्राचारका लागि लेखक हान काङ बिहीबार साहित्यतर्फको नोबेल पुरस्कार जित्ने पहिलो दक्षिण कोरियाली बन्नुभएको छ । स्विडिश एकेडेमीले भनेको छ, “५३ वर्षीया हानलाई ऐतिहासिक आघातहरूको सामना गर्ने र मानव जीवनको नाजुकता उजागर गर्ने उहाँको तीव्र काव्यात्मक गद्यका लागि उहाँलाई नोबेलबाट सम्मानित गरिएको हो ।” लघुकथा लेखक एवं उपन्यासकार हान उहाँको पुस्तक ‘द भेजिटेरियन’ का लागि सबैभन्दा बढी परिचित हुनुहुन्छ । सन् २०१६ मा म्यान बुकर पुरस्कार जितेको उक्त पुस्तक अङ्ग्रेजीमा अनुवाद गरिएको उहाँको पहिलो उपन्यास हो । तीन भागमा लेखिएको यो पुस्तकले एउटी महिलाको मासु खान छाड्ने निर्णय र त्यसले उनको व्यक्तिगत जीवनमा पार्ने विनाशकारी परिणामहरूको विवरण दिन्छ । “धेरै विधालाई समेटेको यो धेरै समृद्ध र जटिल रचना हो”, एकेडेमी सदस्य अन्ना–कारिन पाल्मले पत्रकारहरू...

-मसान उपासक (नेपाल, हेटौंडा) । झरना साहित्यिक परिवार मकवानपुरको ३०८ औँ साहित्य शृङ्खलाका अवसरमा बडा दशैं, तिहार, छठ पर्व तथा नेपाल सम्बतको नयाँ वर्षका अवसरमा शुभकामना आदानप्रदान एवं रचना वाचन कार्यक्रम बुधबार महेन्द्र मावि छतिवनमा सम्पन्न भएको छ । बकैया गाउँपालिकाका अध्यक्ष धर्मराज लामिछानेको प्रमुख आतिथ्यता रहेको कार्यक्रममा झरनाका संरक्षक तथा पूर्व अध्यक्ष उद्धप्रसाद सापकोटाको विशिष्ट अतिथ्यता रहेको थियो । महेन्द्र माविका विद्यालय व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष एवं झरनाका संरक्षक परशुराम गौतम, सोही विद्यालयका प्रधानाध्यापक देवकी सिग्देल, सहायक प्रधानाध्यापक छविकुमार राई, मध्यपश्चिमाञ्चल विश्वविद्यालयका उपप्राध्यापक हरिनारायण यादव, शिवप्रसाद बोलखे, श्रीबहादुर राई, राधेश्याम राई, हरिप्रसाद दाहाल, प्रकाश थापा मगर, हरिप्रसाद घिमिरे, राजकुमार तिमल्सिना, कृष्ण घतानीलगायतको आतिथ्यता रहेको थियो । क...