भाषा/साहित्य

–आरआर चौलागाईं– रगत बगायौँ पसिना बगायौँ हामीले के पायौँ बाँझो फोर्यौँ खेती लगायौँ हामीले के पायौँ ? नाइकेहरूमा भागको निम्ति सधैँभरि हानथाप क्रान्तिको लागि खूब सघायौँ हामीले के पायौँ ? मान्छेहरू भोकै थिए बाँच्ने आशा कतै थिएन ढुङ्गा पकायौँ फलाम पकायौँ हामीले के पायौँ ? अहिले त झन् धेरै राजा गन्नै सकिन्न कतिकति एउटा थियो त्यसलाई भगायौँ हामीले के पायौँ ? शहीदहरू विलाप गर्छन् “हामी मर्नु बेकार भएछ” देशको लागि जनता जगायौँ हामीले के पायौँ ? हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–आरआर चौलागाईं– कलम झिक्यो कागज निकाल्यो देब्रेपटि कुनामा कविता भनेर लेख्यो अलिकति दायाँपट्टि तल कविताको शीर्षक लेख्यो त्यसको पनि अलिकति तल कविको नाम लेख्यो एक छिन यसो दिमाग खेलायो जेजे आउँछ सरसरती लेख्यो बरु कपाल कन्याउन गाह्रो हुन्छ कविता लेख्न गाह्रो हुँदैन । कविता नफुरे भूतपूर्व प्रेमिकालाई सम्झ्यो आङै सिरिङ्ग हुने उसको किरिया सम्झ्यो नभए डाँडापाखा हेर्यो, भावुक बन्यो गुराँस, हिमाल, झरना र नदीहरू सम्झ्यो श्रीमतीले चामल र दाल सिद्धियो भने पनि केटाकेटीले कपडा र फिस चाहियो भने पनि क्या कविता निस्कँदै छ, बिथोल्न नआऊ भन्यो दामी कागजमा दामी कलमले सुनको औँठी लगाएको दामी हातले सासै नफेरी हतारहतार लेख्यो बरु भात चपाउन गाह्रो हुन्छ कविता लेख्न गाह्रो हुँदैन । अरूको किन पढ्नुपर्यो ? व्यर्थैमा टाउको किन दुखाउनुपर्यो ? अरूले उचाल्दै छन् कि, पछार्दै छन् कि किन बिनसित्ति...

-लक्ष्मी ‘रेशमी’- चिसो मौसममा जमेको हिमताल जस्तै चिसिएका जीवनहरुलाई अँगेनोको राप र पारिलो घामले केहि फरक परेको छैन । हिँउले पुरीएका सेताम्मे पहाड जस्तै मन मस्तिष्कमा कुहिरोले ढाकेको छ छपक्क उजाड छन् वन पाखा सुनसान छन् गोरेटो अनि पँधेरो गोठालोहरूको पदचाप सुनिन्न एकोहोरो बजिरहने सुसेलीहरु । हराएका छन् भिडहरुमा आफैँले आफैँलाइ बिर्सेर खोजिरहेका छन् आफ्नै परिचय छिमेकी र पराई देशहरूमा मौसम फेरिनेछ पालुवा पलाउनेछन् पाखाभरी । शिशिरको यो मौसम बसन्तमा बदलिनेछ एकदिन कोपिलाहरू फक्रनेछन् बागहरूमा सुगन्ध फैलनेछन् कोइलीले गाउनेछ्न् हरेक बिहान र मौसम बदलिनेछ । चन्द्रपुर, रौतहट ।...

–लक्ष्मी ‘रेशमी’– चन्द्रमा पुग्यो छिमेकी हेर चन्द्रयान बोकेर बिज्ञानका चमत्कारमा आफैं अब्बल बनेर हाम्रा माहाबिर काम गर्दैछन मेडल बेचेर लाजपनि लजायो होला तिम्रा कर्तुत देखेर । कान्ड नै कान्डको रङ्गमन्चमा आँफैलाइ भुलाएर सरुवा बढुवा तल माथि सबै सेटिङ मिलाएर किन्ने–बेच्ने, बेच्ने–किन्ने गन्जागोल देखेर लाजपनि लजायो होला तिम्रा कर्तुत देखेर । देश चल्छ भन्छन् हेर रेमिट्यान्स आएर सुन पनि आउदोरहेछ यहाँ फलफुल बनेर भरियालाइ थुनि मालिक बचाउने सहमति गरेर लाजपनि लजायो होला तिम्रा कर्तुत देखेर लाजपनि लजायो होला तिम्रा कर्तुत देखेर । चन्द्रपुर, रौतहट ।...

–राम उदित– गुडुर गुडुर हल्लिरहेका छन् डाइसका गोटीहरू उनीहरूलाई केवल हल्लिनु छ र पटकपटक उत्तानो पर्नु छ । सत्रन्जा फिँजाइएको छ भुँइमा शिरमा बस्ने श्रीमुकुट त्यही भुँइमा खसेको छ हिमाल माथि लहराउने झण्डा त्यही भुँइमा तेर्सिएको छ सान, सौकत ,सुरत सबैमा दाउ थापिएका छन् पुर्ननिर्माण पर्खिरहेको इँटा दाउमा छ सम्मानको सगुन बन्नु पर्ने पानमाथि पनि दाउ थापिएको छ दाउ जहाँ सुकै लागोस् उनीहरूलाई केही मतलब छैन बदलामा जेजे सोहोरियोस् उनीहरूलाई बाल मतलब छैन हल्लाउने अर्कै छ हामीलाई सबैथोक दाउमा राखेर पनि रमिते बन्नु छ कतै दोब्बर चौब्बर हातलागि हुन्छ कि भनि तिनैतिर फर्कनु छ । केवल हल्लिनु छ उनीहरूलाई पैसा सोहोर्ने मामलामा कुनै भन्सार कार्यालयभन्दा कम छैनन् उनीहरू उत्तानो पर्ने मामलामा कुनै संसद भन्दा कम छैनन् उनीहरू उता अस्मिताको तिलहरी दाउमा छ यता स्नेहको प्रतीक पान दाउ...

नेपाल (हेटौंडा) । नवसर्जक सहित्य चौतारी नेपालको आयोजनामा सिर्जनात्मक लेखन कार्यशाला सञ्चालन गरिएको छ । हेटौंडा उपमहानगरपालिका, ४ नम्बर वडा कार्यालयको मुख्य सहयोग एवम् प्याब्सन मकवानपुरको सहकार्यमा सञ्चालित कार्यक्रममा अग्रज साहित्यकार, समालोचक, तथा अभियन्ता प्राडा देवी नेपालले प्रशिक्षण गराउनु भएको हो । एक दिने कार्यशाला चौतारीकी उपाध्यक्ष कृतिका लौडारीको अध्यक्षता एवम् हेटौंडा उपमहानगरपालिका, ४ नं. वडाका वडाध्यक्ष नवीन सिग्देलको प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न भएको हो । प्याब्सन मकवानपुरका अध्यक्ष विनोद सुवेदी, वडाध्यक्ष सिग्देल लगायतले शुभकामना मन्तव्य राख्नु भएको कार्यक्रममा स्टेसनरी सहयोग विद्यार्थी पुस्तक पसल, हेटौंडाका पुष्कल नेपालले गर्नु भएको थियो । कार्यशालामा मकवानपुरका सामुदायिक तथा संस्थागत विद्यालयका २५० विद्यार्थी तथा शिक्षकहरू सहभागी कार्यक्रममा सहयोगी निकाय ४ नं वडाका सदस्यहरू ग...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाजले आफ्ना च्याप्टरहरूसँग छलफल गरेर ‘च्याप्टर निर्देशिका’ तयारीबारे सुरु गरेको छ । विश्वभर छरिएर रहेका च्याप्टरप्रतिनिधिले दिएको सुझाव र अनेसासको विधानलाई आत्मसाथ गरेर निर्देशिका तयार पार्न लागिएको अध्यक्ष गोवर्द्धन पूजाले बताए । धेरै कुरा विधानले बोलेको छ तर केही कार्यबिधि बनाउदा च्याप्टर नेतृत्वलाई सहज हुने भएकोले छलफल सुरु गरेका छौँ, अध्यक्ष पूजाले बताए । कार्यक्रममा बीओटी सभापति पदम विश्वकर्माले च्याप्टरले गर्नुपर्ने कार्यका बारेमा जानकारी गराएका थिए भने सल्लाहकार तीर्थराज अधिकारीले अनेसासको बिधानबारे जानकारी गराए । कार्यक्रममा अनेसास च्याप्टरबाट मीरा कोइराला र विष्णु पगेनी (जर्जिया), गीता बजगाईं र रीतादेवि प्रधान (क्यालिफोर्निया), राजेन्द्र केसी (नेपाल), राजु सिटौला (कोलोराडो), महेश्वर पन्त (बोस्टन), अरूण पौडेल (जापान), तारा उप्रेती, सवि श...

नेपाल (मकवानपुर) । मकवानपुरको अग्रणी साहित्यिक संस्था झरना साहित्यिक परिवार (झसाप, मकवानपुर) को आयोजनामा बदामसँग कविता कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । झसापको २९८ औँ साहित्य शृङ्खलाका अवसरमा शुक्रबार हेटौँडा–१७ मा रहेको जुरेथुम पर्यटकीय पार्कमा करिब तीन दर्जन सर्जकहरुले बदाम र सुन्तला खादै कविता वाचन गर्नुभएको संस्थाका अध्यक्ष विश्वनाथ सञ्जेलले जानकारी दिनुभयो । कार्यक्रमका प्रमुख अतिथिको रुपमा मन्तव्य राख्नुहुदै नियात्राकार निर्मोही व्यासले यात्राले काव्य लेखनमा सहजता प्रदान गर्ने भन्नुहुदै झरनाले राम्रो काम गरीरहेकोमा संस्थाको प्रशंसा गर्नुभयो । कार्यक्रममा संस्थाका संरक्षक रमेशमोहन अधिकारी, सल्लाहकार दीपक गौतम, साहित्यकार समिर पाख्रिन, पुरुषोत्तम आचार्य, डिबि बर्तौला, सानु खनाल, सुवास खनाल, भावना सापकोटा, बैकुण्ठ लामिछाने, सागर तिमल्सिना, सुबास सजल, किशन पोडेल, गोकर्ण लामा, स्वस्तिका...

अमेरिका । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाजले स्थापना भएको ३३ वर्षपछि ‘अनेसास दिवस’ मनाउन सुरु गरेको छ । सन् १९९१ जनावरी ११ तारिकका दिन अनेसासको विधान मस्यौदा तयार भएको आधारमा यो दिनलाई अनेसासको जन्मदिनका रुपमा मनाउने निर्णयअनुसार यसपटक ‘आरम्भ वर्ष' का रुपमा मनाइएको हो । कार्यक्रममा अनेसासका संस्थापक अध्यक्ष होमनाथ सुवेदीसहित २२ जना संस्थापकहरूलाई सम्मान गरिएको थियो । सम्मानित हुनेहरूमा होमनाथ सुवेदी, शिवप्रसाद सत्याल पीठ, अच्युत श्रेष्ठ, राजु श्रेष्ठ, ऋषिनाथ सुवेदी, पुरु सुवेदी, भीम रेग्मी, डा। विष्णु पौडेल, डा. अमर गिरी, डा। हरिहर प्रसाद भट्टराई, राम मालाकार, डीबी तामाङ, लव गाउँले, भाष्कर गिरी, पुरू घिमिरे, प्रकाश सुवेदी, नन्दा सुवेदी, वासु सत्याल, धनमान थापा, कल्पना सुवेदी, कल्पना सत्याल, माधवलाल शर्मालाई सम्मान पत्र अर्पण गरिएको थियो । कार्यक्रममा अनेसास बोर्डअफ ट्रष्टि सभापति पदम...