भाषा/साहित्य

नेपाल (रौतहट) । नेपालमा बज्जिका भाषाको पहिलो महाकाव्यलाई एक समारोहमा सार्वजनिक गरिएको छ । रौतहटको गौर नगरपालिकाको प्रेक्षालयमा नगर प्रमुख शम्भु साह कानु, पूर्व प्रमुख जिल्ला अधिकारी तथा बज्जिका अभियन्ता डा. कमलेश्वर कुमार सिन्हा, नेपालमा बज्जिका भाषाको पहिलो संस्था बज्जिका भाषा विकास परिषद नेपालका संस्थापक अध्यक्ष तथा अनिता–शिव प्रतिष्ठानका संरक्षक शिवचन्द्र साह, बज्जिका साहित्य समाज सर्लाहीका अध्यक्ष तथा चर्चित बज्जिका साहित्यकार रामचन्द्र महतो कुशवाहा र समाजकै उपाध्यक्ष शैलियादेवी ठाकुरले बज्जिका भाषाको पहिलो महाकाव्यलाई सार्वजनिक गरेका हुन् । नेपालमा बज्जिका भाषाका प्रथम कवि तथा बज्जिका शिरोमणि उपाधिले विभूषित सञ्जय साह मित्रद्वारा लिखित ‘बुद्ध’ महाकाव्यको लोकार्पण बुद्ध जयन्तीको अवसरमा गरिएको हो । प्रकाशन संस्था आकृति क्रियसन हेटौँडाका संस्थापक साहित्यकार राम अविकासको अध्यक्षतामा भ...

नेपाल (हेटौंडा) । नवसर्जक सहित्य चौतारी नेपालको आयोजनामा लघुकथा लेखन कार्यशाला एवम् एकाइ समिति घोषणा कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । चौतारीकी सचिव युकिसा अधिकारीको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा हेटौँडा उपमहानगरपालिका, ४ नं वडाका वडाध्यक्ष नवीन सिग्देलको प्रमुख आतिथ्य रहेको थियो । कार्यक्रममा सामुदायिक एवम् संस्थागत गरी मकवानपुरका २३ विद्यालयको सहभागिता रह्यो । कार्यक्रमको मुख्य आकर्षण लघुकथा लेखन कार्यशालाको सहजीकरण सर्जक सञ्जाल मकवानपुरका संयोजक एवम् संस्थाका सल्लाहकार निमेष निखिलद्वारा गरियो । अन्तरक्रियात्मक कार्यशालामा देश विदेशका उत्कृष्ट लघुकथाको उदाहरण दिँदै लघुकथामा सूत्रात्मक, रहस्यमूलक र व्यङ्ग्यात्मक व्यञ्जनात्मक लेखनलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने प्रशिक्षक निखिलले बताउनुभयो । कार्यशालामा उपस्थित नवसर्जकले दिइएको विषयवस्तुमा आआफ्नो मौलिक कथ्यशैली प्रयोग गरी कार्यक्रम स्थलमा नै लेखिएका ...

–आर.आर. चौलागाईं– *** म अचेल हरेक दिन आफैँले देखेका सपनाहरूको मलामी जाने गरेको छु । *** नदी कञ्चन भएर बग्ने छ अनि हाम्रो सुक्खा धरतीलाई सिञ्चित गर्ने छ फूल ढकमक्क भएर फुल्ने छ अनि हाम्रो बगैँचालाई मगमग बनाउने छ घाम झलमल्ल भएर उदाउने छ अनि हाम्रो दैलोलाई उज्यालो पार्ने छ जून टहटह भएर लाग्ने छ अनि हाम्रो यात्रालाई गन्तव्यमा पुर्याउने छ यस्तैयस्तै सपनाहरू देखेको थिएँ मैले तर होइन रहेछ सब भ्रम रहेछ । *** सपनालाई विपना बनाउने नाममा सपनाका धूर्त व्यापारीहरूले कहिले मेरो हात काटे मेरोमात्रै होइन हामी धेरैको काटे कहिले मेरा खुट्टाहरू काटे मेरोमात्रै होइन हामी धेरैको काटे कहिले मेरा कानहरू थुने मेरोमात्रै होइन हामी धेरैको थुने कहिले मेरो आँखा फोरे मेरोमात्रै होइन हामी धेरैको फोरे कहिले मेरो जिब्रो थुते मेरोमात्रै होइन हामी धेरैको थुते कहिले मेरो कलम भाँचे मेरोमात...

–ज्ञानेन्द्र गदाल– *** खुशी रोप्ने आफूभित्र, फुलाउने आफैंले हो । हजारतिर डुल्छ मन, नडुलाउने आफैंले हो । सबैभन्दा पहिले त, आफुलाई नै माया गर्नु सन्तुष्टिका लागि यो मन, भुलाउने आफैंले हो । बगैंचामा झ्याङ्गिएका, थरीथरी बिरुवा छन् गोडमेल गरि लटरम्म, झुलाउने आफैंले हो । यत्रतत्र खडा हुन्छन्, चुनौतीका पहाडहरु बन्द ढोका जिन्दगीको, खुलाउने आफैंले हो । कसैसित अपेक्षाको, झोली थाप्नु बेकार छ आफैं भित्र रमाएर, चुल्बुलाउने आफैंले हो । *** कोलोराडो, अमेरिका ।...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– *** ‘सर, लिनुस् हजुरको भाग’ क्लास मनिटरले कक्षाभित्र छिर्नासाथ गुरुलाई एउटा चोकोपाई टक्र्यायो । गुरुले धन्यवाद दिँदै क्वाप्प खाए अनि मुख पुछ्दै र हात टक्टक्याउँदै सोधे, ‘के तिम्रो आज जन्मदिन हो ?’ ‘होइन सर, फाइनको पैसाले कुचो र डस्टबिन किन्दा पैसा उब्रिएको थियो । त्यही पैसाको हो सर !’ ‘ए, ल राम्रो गरेछौ । बरु फाइन चाहिँ केको उठाएका थियौ ?’ गुरुले जान्न चाहे । ‘साथीहरूले इङ्लिस बोल्नुको सट्टा झुक्किएर कहिलेकाहीँ नेपाली बोलिहाल्छन् । एकचोटि नेपाली बोलेको पाँच रुपियाँ फाइन लिने नियम छ, सर !...’ विद्यार्थी थप बोल्न खोज्दै थियो अङ्ग्रेजी माध्यमको विद्यालयमा नेपाली पढाउने ती सर अँध्यारा भए र मनमनै सोचे, ‘कस्तो देश है हाम्रो ? आफ्नै देशमा आफ्नै भाषा बोल्न पनि दण्ड तिर्नुपर्ने ...’ *** भोर्लेटार, लमजुङ । २०८०-०८-०७...

नेपाल (हेटौंडा) । मकवानपुरको अग्रणी साहित्यिक संस्था झरना साहित्यिक परिवार (झसाप) मकवानपुरको आयोजनामा हेटौँडामा शनिबार युवाकवि गगन योक्पाङ्देनको नयाँ कृति केवाफुङको गीतमाथि परिचर्चा तथा कवि गगन योक्पाङ्देनको एकल कविता वाचन भएको छ । झसाप मकवानपुरको ३०३औँ साहित्य शृङ्खलाअन्तर्गत सो कार्यक्रम भएको संस्थाका सचिव मसान उपासकले बताए । साहित्य सङ्गम तथा सिस्नुपानी मकवानपुरको सभाहलमा सम्पन्न भएको कार्यक्रममा पहिलो चरणमा कवि गगनले आफ्ना ५ वटा उत्कृष्ट कविताहरू वाचन गरे । उनले उपहार, पानीको जीवन, छिमेकीलाई, छोरीको चकचक र नानीहरू शीर्षकका कविताहरू वाचन गरेका थिए । त्यसपछिको क्रममा उनको नविनतम् कविता कृति केवाफुङको गीत माथि समीक्षक घनश्याम घिमिरेले आफ्नो समीक्षात्मक मन्तव्य राखेका थिए । समीक्षक घिमिरले यो कृतिमा रहेका कविताहरू मौलिक रहेको, स्थानीय सरल बिम्बहरूको प्रयोग गरिएको र सबैप्रति समभाव राख्न ...

नेपाल (हेटौंडा) । पत्रकार तथा लेखक भानु बोखिमको कृति ‘गोधूलि गीत’ उपन्यासमाथि हेटौँडामा विमर्श गरिएको छ । १० वर्षे सशस्त्र युद्धको पृष्ठभूमिमा लेखिएको यस कृतिमाथि देवराज तिवारी र सुन्दर दाहालले समीक्षा गर्नु भएको हो । जनयुद्धको उद्गमस्थल रोल्पालाई आधार सोही विषयवस्तुमा केन्द्रित भइ लेखिएको यस पुस्तक उहाँको दोस्रो पुस्तक हो । ‘रुमानी साँझ (२०७४)’ कथा सङ्ग्रहबाट कृतिगत सुरूवात गर्नु भएका बोखिमको दोस्रो कृति ‘गोधूलि गीत’ कलम प्रकाशनले प्रकाशन गरेको हो भने यसको मूल्य ६९५ रहेको छ । सर्जक सञ्जाल मकवानपुरका संयोजक निमेष निखिलको प्रमुख आतिथ्य र साहित्य सङ्गमका अध्यक्ष डीबी बर्तौलाको अध्यक्षता रहेको कार्यक्रममा उपाध्यक्ष सानु खनालले स्वागत मन्तव्य राख्नु भएको थियो ।...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– *** “कहाँ राखेँ, कसले लग्यो मनै डरायो मेरो मोबाइल खोजिदेऊ न कता हरायो ?” बाले यसो भनेपछि मोबाइल खोजियो घरमा सोध्नु साटो पहिले अन्त सोधियो *** भाइले भन्यो, “मोबाइल हिजो खाटमा थियो बाको” बैनी भन्छे, “बिहानसम्म हातमा थियो बाको” दाइको कुरा “घरमै खोजौँ बाहिर नजाऔँ चोर्‍या छैनन् कसैले नि दोष नलाऔँ” *** आमा मोबाइल खोज्दै हैरान भान्छा कोठामा बज्यै खोज्न पुग्नुभयो गाईको गोठमा खोज्दा खोज्दा नपाएर हत्तु भए सबै नपाएको खबर बालाई भन्न गए सबै *** बाले मोबाइल खोज्दै गर्दा भाइ चिल्लायो जिस्क्याउँदै उल्टै उसले बालाई बिल्यायो “हातको मोबाइल नदेखेर अन्तै सोध्ने बा मोबाइलकै लाइट बाली मोबाइल खोज्ने बा !” –भोर्लेटार, लमजुङ–...