भाषा/साहित्य

नेपाल (हेटौंडा) । मकवानपुरे माटोमा कविताको अघोषित पाठशाला हो साहित्य सङ्गम मकवानपुर । यसले विधिवत रूपमा महिनाको दोस्रो शनिवार साहित्य सन्ध्याको शुभारम्भ गर्यो विक्रम सम्वत २०४७ भाद्र ०२ गते । यसै दिनमा अर्थात् हरेक भाद्र ०२ लाई सन्ध्या दिवसको रूपमा मनाउँछ । सो दिनमा वर्षभरि सबैभन्दा धेरै उपस्थित जनाउने कवि– साहित्यकारलाई सम्मान गर्छ । यस पटक त्रिसत्यमा आधारित महाकाव्य लेख्ने चेतप्रसाद पौडेल (सैँपुले साइँलो) सम्मानित भए । यसैअवसरमा सन्ध्या विशेष कार्यक्रममा कविता वाचनको आयोजना हुन्छ । वर्षभरिको सन्ध्यामाथि समीक्षा चर्चा परिचर्चा हुन्छ । यो पनि भनौं यो दिनको वातावरण साहित्यिक सन्ध्यामय हुन्छ । यसै मेसोमा भाद्र २ गते आइतबार ३५औं सन्ध्या दिवस संयुक्त कविता वाचनको आयोजना गरी सम्पन्न भयो । पछिल्लो छिमलकी अनुसुया खनालदेखि, बीचको पुस्ता प्रतीमा पाठक, सुवास खनालदेखि दोस्रो पुस्ताका साम्ब ढकाल...

नेपाल । थाहा दर्शनका प्रणेता, मकवानपुरको माटोबाट उदाएका रूपचन्द्र विष्टको जीवनीमा आधारित टंक चौलागाईंको उपन्यास ‘रुदाने’ शनिबार राजधानी काठमाडौंमा सार्वजनिक भएको छ । रूपचन्द्र विष्टको जीवनका विभिन्न पाटालाई सँगाल्दै आख्यानको शैलीमा लेखिएको यो किताबमा जीवनीभन्दा पृथक्, कल्पना र सृजमनात्मक शैलीमा लेखिएको लेखक टंक चोलागाईं बताउनु भयो । लेखक चौंलागाईंले भन्नुभयो, ‘आफू रंगमञ्च र कथासँग बढी समीप भएको हुँदा मैले आख्यान लेख्दा अझ बढी न्याय गर्नेछु भन्ने लागेर यो शैली समाएको हुँ ।’ रूपचन्द्रलाई अत्यन्त नजिकबाट नियालेका लेखक श्याम श्रेष्ठका अनुसार यो आख्यानले निकै सूक्ष्म तरिकाले रूपचन्द्रको जीवनी उनेको छ । यसमा भावना र इतिहास जोडिएर आएको श्रेष्ठले बताउनु भयो । ‘अहिलेका अधिकांश रानीतिज्ञ, रूपचन्द्र विष्टलाई समाएर भोटको राजनीति गरेको छर्लङ्ग छ । उनलाई प्रयोग गरिन्जेल गर्ने, अनि आफ्नो शक्तिको समयमा...

नेपाल । साहित्यकार कृष्ण ढुङ्गेलको संस्मरणात्मक निबन्धसङ्ग्रह ‘समयको नक्साबाहिर’को विमोचन भएको छ । शनिबार कालिकास्थानस्थित सर्वनाम थिएटरमा आयोजित एक कार्यक्रमकाबीच सो कृतिको लोकार्पण गरिएको हो । लेखक ढुङ्गेलसहित मदन पुरस्कार विजेता कवि डा. नवराज लम्साल, राजनीतिकर्मी एवं लेखक गणेश कार्की, कथाकार अनिता पन्थी तथा प्रकाशन पेज टर्नरका अध्यक्ष भुवनहरि सिग्देलले पुस्तकको विमोचन गर्नु भएको हो । कार्यक्रमका अध्यक्ष भुवनहरि सिग्देलले पुस्तक धेरै नै फरक भएकाले पेजटर्नरले प्रकाशन गरेको जानकारी दिनुभयो ।...

-लक्ष्मी ‘रेशमी’- गनेर नसकिने धोकाहरु सुनेर सुन्न नसकिने कान्ड नै कान्ड यति सजिलै पत्याइरहने कसैले मन्त्र गरेजस्तो सिन्दुर छरेर मोहनी नै लाएजस्तो चर्की चर्की बोलिरहेका स्वरहरु पानीमा बरफ झैँ बिलिन भएको छ सन्नाटा छाएको छ आजकल सडकहरु सुस्ताएका छन् पर पर सम्म सुनिन्न कुनै जुलुस नाराको चर्को ध्वनिहरु गाउँ बस्ती उजाडिएको साक्षी बनेर हेर्दैछ तारेभिर पानी जहाजको सपना बुनेर हवाइजहाजमा उडिरहेछन् रेलको गीत गाएर हुर्केकाहरु गुडिरहेछन् पर कतै बिरानामा हजुरबुबा आमाले भन्दा नपात्याउनेले पत्याइरहेछ बाका उखानटुक्का र्यालमा नै चिप्लिरहेछ सदनमा उफ्रिनेहरु बारुद र बन्दुकको थकाइ मस्त निदाइरहेछ सुनका पलङ्हरुमा नयाँ युग आएको छ लोकतन्त्र जिन्दावाद ! –चन्द्रपुर, रौतहट ।...

–मिथिला अधिकारी– यो बादल, बिजुली सुस्त बर्सात बेकार लाग्यो, उनी बिना यौवनको, यो मात बेकार लाग्यो । बदली रहने रहेछ उनको मन पनि बादल जस्तै झुट रहेछ उनको प्रेम, त्यो सौगात बेकार लाग्यो। कता कता आफ्नै मन अँध्यारो भएपछि साँच्चै त्यो शरद् पुर्णिमाको सुन्दर रात बेकार लाग्यो । एता पनी, उता पनि ठिक्क पारेपछि बैमानिले उनका मिठास् पूर्ण प्रेमिल बात बेकार लाग्यो । बाँचुन्जेल एकगाँसको लागि तड्पिएकालाई, मरेपछि चडाएको फूलको खात बेकार लाग्यो । –हेटौंडा ८ कमाने ।...

–आरआर चौलागाईं– कोही मरे हवाईजहाजमा खरानी भएर कोही मरे बसमा पानीमा डुबेर हवाईजहाजमा मर्नेहरूप्रति समवेदना व्यक्त हुँदो रहेछ र झन्डा आधा झुकाइने रहेछ बसमा मर्नेहरूप्रति समवेदना व्यक्त नहुँदो रहेछ र कीरा फट्याङ्ग्रा मरेजस्तो हुँदो रहेछ यो राज्यले कति विभेद गर्दो रहेछ त्यसैले मृत्यु पनि वर्गीय हुँदो रहेछ मान्छेपिच्छे फरक फरक हुँदो रहेछ त्यसैले मलाई भन्न करै लाग्यो यो सरकार गरीबको होइन धनीको मात्र रहेछ । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

–रमेशचन्द्र घिमिरे– छानी छानी नरम चपाई करम्क रम मीठो मीठो बारीको खोजी दुबो घारीको घाँस खाने खरायो लामो काने खरायो लान्छु भन्छन् दाइले लान्छु भन्छ भाइले खोसाखोस् भो बिचरो तानातान्‌मा ऊ पर्‍यो कल्ले लाने खरायो लामो काने खरायो खोरबाट भागेर मेरो पछि लागेर जैले पनि सताउँछ मैलाई मात्र पछ्याउँछ स्कुल जाने खरायो लामो काने खरायो । –भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । अनेसास नेपाल च्याप्टरले २११ औं भानुजयन्ती मनाएको छ । यसै अवसरमा अनेसास केन्द्रीय कार्यसमितिका नव निर्वाचित पदाधिकारी तथा सदस्यलाई बधाई तथा शुभकामना प्रदान गरिएको थियो । कार्यक्रममा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको जन्मजयन्ती मनाउनुकासाथै भर्खरै सम्पन्न भएको अनेसासको निर्वाचनमा नेपालबाट निर्वाचित एसिया उपाध्यक्ष सरिता अर्याल तथा अनेसास केन्द्रीय सदस्य सुमनवर्षा घिमिरे लगायत सम्पूर्ण पदाधिकारी तथा सदस्यहरूलाई बधाई तथा शुभकामना दिइएको थियो । अनेसास नेपाल च्याप्टरका अध्यक्ष राजेन्द्र केसीले अनेसास निर्वाचन २०२४–०२६ का लागि मातृभूमि नेपालबाट उपाध्यक्ष पदमा उम्मेद्वारी दिएकी सरिता अर्याललाई अत्याधिक मतले र सदस्यमा उम्मेद्वार दिएकी सुमनवर्षालाई निर्विरोध निर्वाचित गराएकोमा विश्वभर रहेका अनेसासका अजीवन सदस्यहरूप्रति आफ्नो र नेपाल च्याप्टरको तर्फबाट हार्दिक आभार तथा धन्यवाद व्यक्त गरेका थिए । उक...

नेपाल । नेपाली साहित्यका अमर सर्जक स्व. रमेश विकलका ग्रन्थ तथा फुटकर रूपमा प्रकाशित कृतिको एकीकृत सङ्ग्रह शुक्रबार सार्वजनिक गरिएको छ । गोकर्णेश्वर नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा विकलका नाटक, कथा र उपन्यास विधालाई एकीकृत सङ्ग्रहका रूपमा ल्याइएको हो । रमेश विकल साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा आयोजित कार्यक्रममा गोकर्णेश्वर नगरपालिकाका प्रमुख दीपक रिसालले विकलसँगको सामीप्यले आफूलाई साहित्यको महत्व बुझ्न सहयोग गरेको चर्चा गर्नुभयो । प्रमुख रिसालले नगरपालिकाले विकासका समग्र पक्षमा साहित्यलाई उच्च प्राथमिकता दिएर साहित्यिक प्रतिष्ठानलाई बर्सेनि बजेट विनियोजन गर्ने गरेको चर्चा गर्दै विकलको समग्र कृति प्रकाशनले उहाँको सिर्जना संरक्षणमा मद्दत पुग्ने बताउनुभयो । प्रतिष्ठानका अध्यक्ष रोचक घिमिरेको सभापतित्वमा सम्पन्न कार्यक्रममा गोकर्णेश्वर नगरपालिका–९ का अध्यक्ष राजीव थापाले साहित्यको उन्नयनमा आफ्नो तर्फबाट...