भाषा/साहित्य

नेपाल । यस वर्षको ‘क्षेत्रप्रताप स्मृति साहित्य पुरस्कार’ साहित्यकार सरुभक्तलाई प्रदान गरिने भएको छ । गीतल प्रतिष्ठान नेपाल तथा नाटक मञ्च तनहुँद्वारा स्थापना भएको उक्त पुरस्कार यही चैत ३० गते कवि अधिकारीको स्मृति दिवसका दिन प्रदान गर्ने निर्णय भएको मञ्चका अध्यक्ष आकाश अधिकारीले बताए । यसैगरी, मञ्चद्वारा स्थापना भएको ‘यदुनाथ खनाल सम्मान’ बाट डा. भेषबहादुर थापा, ‘नेपाल अधिराज्यमा तनहुँ’ वाङ्मय पुरस्कारबाट भारतको कोलकाताका लेखक डा. सत्यप्रकाश तिवारीलाई प्रदान गरिने अध्यक्ष अधिकारीले जानकारी दिए । तीनवटै पुरस्कारको राशि जनही रु २५ हजार छ । दश हजार राशिको गीतल राष्ट्रिय पुरस्कार दैलेखका साहित्यकार ओम रिजाल र पाँच हजार राशिको गीतल प्रतिभा पुरस्कार तनहुँका स्रष्टा नारायणकैलाश सिग्देललाई प्रदान गर्ने निर्णय भएको छ ।...

काठमाडौं । बर्दघाट प्रज्ञाप्रतिष्ठानको आयोजनामा त्रिदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय साहित्य, संस्कृति तथा पर्यटन उत्सव एवम् पर्या काव्यगोष्ठी–२०८१ परासीको बर्दघाटमा सम्पन्न भएको छ । यस सन्दर्भमा नेपाल तथा भारतका स्रष्टाहरूलाई चैत्र १६ र १७ गते बर्दघाट तथा छिमेकी पालिकाहरूका पर्यटकीय स्थलहरूको अवलोकन गराइएको थियो भने चैत्र १८ गते मात्र औपचारिक कार्यक्रम गरिएको थियो । यस क्रममा स्रष्टाहरूले बुद्धमङ्गल ताल, गजेन्द्रमोक्ष धाम, वनदेवी, कञ्चनगढी, रामग्राम स्तूप, सिमसार क्षेत्र, आम्बास, सहिद पार्क तथा शिवालयको अवलोकन गरेका थिए । कार्यक्रममा नेपाली साहित्य परिषद् सिक्किमका भक्ति शर्मा उपाध्याय, सीता शर्मा शीत, रूपा तामाङ तथा रत्न लक्सम सुब्बाले, दिल्ली तथा उत्तर प्रदेशका किशोर श्रीवास्तव, सविता सिंह शर्मा, दीपक गोस्वामी चिराग, प्रिया सिन्हा, ज्ञानप्रसाद उपाध्याय, नन्दलालमणि त्रिपाठी, अष्ठाना महेश प्रकाश,...

नेपाल । नेपाली लेखक संघको अध्यक्षमा वियोगी बुढाथोकी निर्वाचित भएका छन् । लुम्बिनीमा भएको संघको आठौं अधिवेशनमा अध्यक्ष, सहअध्यक्ष र महासचिव पदमा निर्वाचन भएको थियो । ४५ सदस्यीय कार्यसमितिमा अन्य पदमा भने सर्वसम्मत चयन गरिएको थियो । अध्यक्षमा निर्वाचित वियोगीले ११५ मत पाएका थिए भने पराजित डा. रत्नमणि नेपालले ५९ मत पाए । सहअध्यक्षमा निर्वाचित मनोज न्यौपानले १०२ र पराजित डा. शैलेन्द्र प्रकाश नेपालले ६९ मत ल्याए । महासचिवमा सोझो गाउँले निर्वाचित भए भने प्रकाश विमिल पराजित भए । गाउँलेको पक्षमा १२६ मत आएको थियो भने विमिलले ४९ मत ल्याए । संघको उपाध्यक्षमा दामु मर्सिफुल, डा ईश्वरमणि अधिकारी, डा. विष्णु केसी र डा. शशि थापा पण्डित, कोषाध्यक्षमा विसुकुमार केसी, उपमहासचिवमा नारायण सापकोटा, सचिवमा निर्मल ढुङ्गाना, डा. लोकेन्द्रबहादुर खड्का, मिलन समीर र निर्मला कोइराला निर्वाचित भएको निर्वाचन संयोजक ध...

नेपाल । नेपाल प्राचीन कालदेखि सांस्कृतिक कलाकृतिका दृष्टिले समृद्ध छ । यहाँका लिच्छवि र मध्यकालीन कलाकृति विशिष्ट र विश्वप्रसिद्ध छन् । विडम्बना, यही कलात्मक विशिष्टताकै कारण धेरै वर्षअघिदेखि यस्ता सम्पदाको चोरी र विदेशमा निकासी हुने क्रम पनि रहेको छ । नेपालबाट सांस्कृतिक सम्पदा गैरकानुनी रूपमा कति बिदेसिए, त्यसको यकिन अभिलेख छैन । यद्यपि नेपालबाट चोरिएका यस्ता सम्पदा बिस्तारै स्वदेश भित्रिन थालेका छन् । यसै क्रममा आइतबार नेपालबाट विगतमा चोरी भएर अमेरिका पुगेका २१ पुरातात्त्विक महत्त्वका कलात्मक सम्पदा नेपाल फिर्ता गरिएका छन् । २०३७ सालमा हराएको १५–१८ औँ शताब्दीको इटुम्बहालका तीन बहुमूल्य पौभा चित्र, बुङमती, मछिन्द्रबहालपरिसरको चैत्यबाट हराएको नवौँ शताब्दीको प्रस्तरबाट निर्मित स्थानक बुद्धको मूर्ति फिर्ता भएको छ । यसै गरी पाटनको गुइटटोलको गुइट चैत्यको १२–१३ औँ शताब्दीको प्रस्तरको मुछलिन...

–आर.आर. चौलागाईं– जो मरे पनि नेपाली मर्ने हो जो रोए पनि नेपाली रुने हो । यति राम्रो मेरो देश रणमैदान बनेको छ नेपालीले नेपाली पुर्न खाडल खनेको छ जो जले पनि नेपाली जल्ने हो जो मरे पनि नेपाली मर्ने हो । हामीलाई कसले जुधायो त्यसलाई चिन्नुपर्छ हामीलाई कसले फसायो त्यसलाई चुट्नुपर्छ जो ठगिए पनि नेपाली ठगिने हो जो मरे पनि नेपाली मर्ने हो । –हेटौंडा, मकवानपुर ।...

-आरसी रिजाल- छोरी रिमा आउनासाथ बुढी आमाले आत्तिएझैं गरि सोधिन् -- के भयो नानू ? खबरै नगरी एक्कासी आयौ त । रिमा -- छोरासँग केही धुत्न होला, सासू आएकी छे,एक हप्ता थच्चिने गरि। खाँचो लाग्या छ त्यो चेपारी बुढीको सेवा गर्न। मैले त ज्वाइलाई तपाईं बिरामी भएको निहुँ पारेर आएँ भनिन् । दिउँसो खाजा खाँदैथे।बुहारी निमाको फोन आयो। निमाले -- रिमा नन्द आएकी छिन् ।आमाजु, नन्द माइती आउँदा बुहारीले घर छाड्नु उचित हुँदैन । यस्तो बेला एउटि छोरीको मर्का अर्किले बुझ्नुपर्छ । नन्द फर्किएपछि अबस्य आउँछु आमा भनिन् । रिमा घर फर्कने दिन आयो । जाने बेलामा उनले-- भाउजु तपाईंले सासुलाई आफ्नै आमाझैँ ठानेर सेवा गर्नु होला । म पनि बेलाबेला भेट्न आउँछु भनिन् । निमाले -- हुन्छ नानी । तपाईंले त बिहा भएको केहि महिनामै एकल सासुसँग छुट्टीनु भयो । नानीको दुरदर्शितालाई त मान्नैपर्छ भनिन् । निमा नाजवाफ भै...।। –हेटौंडा, मकवा...

- रमेशचन्द्र घिमिरे- भयो फुत्त फुत्त हाम्रा बाको जुत्ता मैलाई हेर्‍या हेर्‍यै 'आँ' गरेको गर्‍यै मन मानेन अनि जे-जे होओस् भनी घुसारेर खुट्टा लाएँ बाको जुत्ता कागजका डल्ला टुप्पैेसम्म कोचेँ ठिक्क मिल्छ होला भनी मनले सोचेँ तै नि भएँ हुत्त लाउँदा बाको जुत्ता पैसा माग्छु हजार जान्छु अनि बजार जुत्ता खोज्दै हिँड्छु ठिक्क मिल्ने किन्छु गइहाल्छु झट्ट लाउन्नँ बाको जुत्ता । -भोर्लेटार, लमजुङ ।...

नेपाल । निबन्धकार श्रीओम श्रेष्ठ ‘रोदन’ को विभिन्न व्यक्तित्वमाथि लेखिएको निबन्धकृति ‘अभिवन्द्य’ को तेस्रो संस्करण एक समारोहबिच सार्वजनिक गरिएको छ । सोमबार काठमाडौँमा कृतिमाथि बोल्दै साहित्यकार तथा समालोचक प्राडा लक्ष्मणप्रसाद गौतमले सबैभन्दा गाह्रो काम मान्छे पढ्नु भएको भन्दै निबन्धकार ‘रोदन’ ले मान्छे पढेर यो व्यक्तिनिबन्ध सिर्जना गरेको बताउनुभयो । उहाँले निबन्धकारले प्रयोग गरेको नयाँ शैलीको प्रशंसा गर्नुभयो । साहित्यकार प्रमोद प्रधानले लेखकले छोटा छोटा शब्दमा धेरै कुरा उल्लेख गरेको बताउँदै कृतिको महत्ता र लेखकीय चिन्तनको चर्चा गर्नुभयो । निबन्धकार ‘रोदन’ ले अभिवन्द्यको रचनागर्भबारे बोल्दै आफू निबन्ध लेखनमा निबन्धकारहरू राममणि रिसाल र तेजेश्वरबाबु ग्वङ्गबाट प्रभावित भएर यो पुस्तकको सिर्जना गरेको बताउनुभयो । सुनकोशी वाङ्मय प्रतिष्ठानले आयोजना गरेको कार्यक्रममा अध्यक्ष छविरमण सिलवालले प...

नेपाल । मदन भण्डारी फाउन्डेसनको कला तथा साहित्य प्रतिष्ठानको आयोजनामा कवि तीर्थ श्रेष्ठको एकल कविता वाचन सम्पन्न भएको छ । कार्यक्रमकी प्रमुख अतिथि पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले आफू पहिलो पटक एकल कविता वाचनमा सरिक हुन पाएको भन्दै आभार व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले आफू साहित्य सुन्नमा निकै रसिक भए पनि यसअगाडि एकल कविता सुन्ने माहोल नपाएको भन्दै कवि श्रेष्ठलाई बधाई दिनुभयो । कवि श्रेष्ठले केही मुक्तकसहित आफ्ना दर्जनभन्दा बढी कविता सुनाउनुभएको थियो । फाउन्डेसनकी अध्यक्ष उषाकिरण भण्डारीको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रममा सांसद देवीप्रकाश भट्टचन, प्रभु बैंकका कार्यक्रारी प्रमुख अशोक शेरचनलगायत कवि र सर्जकको समेत उपस्थिति रहेको थियो ।...