१८ मंसिर २०८१, मंगलवार

अन्तर्वार्ता/विचार

बागमती प्रदेश युवा सम्मेलनः युवाहरुका सवाल र १३ बुँदे घोषणापत्र

बागमती प्रदेश युवा सम्मेलनः युवाहरुका सवाल र १३ बुँदे घोषणापत्र

बैशाख २८–३० सम्म सञ्चालन भएको बागमती प्रदेश स्तरिय युवा सम्मेलन मकवानपुरको हेटौंडामा सम्पन्न भएको छ । युवा सम्मेलनले युवाहरुका सवालमा १३ बुँदे हेटौंडा घोषणापत्र जारी गरेको छ । यस्ता छन् १३ बुँदाः (१) युवा सम्मेलनले बागमती प्रदेश युवा परिषद् ऐन २०७६, प्रदेश युवा परिषद् नियमावली २०७७, बागमती प्रदेश युवा नीति २०७९ को प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्दै बागमती प्रदेशका युवाहरुको चाहना र आवश्यकताहरुको सम्वोधन गरिनु पर्ने छ । (२) संघीय तथा प्रदेश सरकारका आवधिक योजनाहरु, युवासँग सम्बन्धित नीतिगत व्यवस्थाहरुको कार्यान्वयनमा बागमती प्रदेश युवा परिषद्ले यस बागमती प्रदेशमा नेतृत्वदायी उपस्थितीसहित महत्वपूर्ण भुमिका खेल्नुपर्दछ । यसका लागि आवश्यक स्रोत तथा साधनको सुनिश्चिता तवर हुनुपर्दछ । बागमती प्रदेश युवा परिषद्लाई थप स्रोत साधनसम्पन्न बनाउदै बागमती प्रदेशका युवाहरुका साझा सवालहरुको सम्वोधनका लागि पर...
पत्रकारितामा प्रविधिको प्रलय

पत्रकारितामा प्रविधिको प्रलय

कुनै दिन कृतिम बौद्धिकता अर्थात आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआइ)ले समाचार ‘ब्रेक’ गर्दा आश्चर्य हुने छैन । –लेखनाथ पाण्डे– दि इकोनोमिस्ट पत्रिकाले अगस्ट २००५ को अन्तिम अंकमा ‘कभर स्टोरी’ छाप्यो, जसको शीर्षक थियो, ‘अखबारको हत्या कसले गर्यो ?’औँला इन्टरनेटप्रति इंगित थियो । इन्टरनेट तथा अनलाइन मञ्चहरूले विज्ञापन खोसेका कारण पत्रपत्रिका संकटापन्न अवस्थामा पुगेको लेखको निचोड थियो । यहाँसम्म कि, सन् २०४३ ताका अमेरिकामा आखिरी अखबार छापिरहेको हुनसक्ने भविष्यवाणी गरिएको थियो । मिडिया मुगल रुपर्ट मुर्डकले भने अलि फरक धारणा राखेका थिए । उनको भनाइ थियो, ‘अखबारहरू बाँच्नेछन्, तर फरक आकार र ढाँचामा ।’ सन् २००८ ताका उनले प्रविधिका कारण अखबारले २१औँ शताब्दीमा नयाँ उचाइ हासिल गर्ने दाबी गरे । यद्यपि, छापा माध्यमको उत्पादन तथा व्यावसायिक ढाँचामा आमूल परिवर्तन आउने विचार दोहोर्याए । इकोनोमिस्टको उक्त ...
मेयर बालेनलाई खुला पत्रः ‘एनआरएनएको सामाजिक सम्पत्ति संरक्षण गर्ने कर्तव्य तपाईँको पनि  हो’

मेयर बालेनलाई खुला पत्रः ‘एनआरएनएको सामाजिक सम्पत्ति संरक्षण गर्ने कर्तव्य तपाईँको पनि हो’

–फणिन्द्र पन्त– बुधबार काठमाडौँ महानगरपालिकाले विश्वभरिका कम्तिमा १००० प्लस बढी महानगर, नगरमा बसोबास गर्ने नेपालीको साझा सवाल र सरोकारको वकालत गर्ने मुख्यालयलाई समेत प्रभावित गर्ने गरी ७ दिनको समयमा खालि गर भन्ने सूचना निकालेछ । काठमाडौँ महानगर प्रमुख बालेन शाहको जोस् त् छ तर बिबेक चाही अधुरो रहेको प्रमाण उनको सूचना आँफै छ । १. बिशेष अदालतले निर्णय गरेको पूर्ण विवरण ( पूर्ण) पाठ प्रकाशित हुन बाँकी नै छ । निर्णयको बिस्तृत जानकारी र असर अनि पुनरावेदन भन्ने त हुन्छ, हुन्छ । सर्बोच्च अदालत छ, अन्तिममा राष्ट्रपति सम्म राजनैतिक निर्णय र बिबेकको अपिल गर्ने विश्वव्यापी प्रचलन र अधिकार , मौलिक हक सुरक्षित हुन्छ । २. हामीले (एनआरएनए) ले पनि सार्बजनिक मिडियाबाट मात्र नै सुनेको, थाहा पाएको हो । कुनै आधिकारिक निकाय वा अदालतबाट बिषयबस्तु र सम्पतिको अधिकारको बारेमा लिखित जानकारी आजसम्म आएको छैन । आउ...
फागुन १ गते कुन दिवस हो भनेर किन विवाद गर्नु ?

फागुन १ गते कुन दिवस हो भनेर किन विवाद गर्नु ?

–रवीन्द्र मिश्र– ९४ प्रतिशत संसद प्रचण्डमार्गमा हिँडिरहेको छ । माओवादीहरूको शब्दावलीमा प्रयोग हुने ‘जनयुद्ध दिवस’ प्रचण्ड व्यक्तित्वको एउटा पाटोमात्र हो । देशको हित र अहितको विषयलाई पर राखेर नेपाली शैलीको राजनीतिको परिप्रेक्षमा विश्लेषण गर्ने हो भने २०४६ सालपछिको नेपालका सबैभन्दा बहूआयामिक र सफल नेता प्रचण्ड हुन् । छिमेकीदेखि, अपवादलाई छोडेर, नेपाली नेता, बुद्धिजिवी, प्राज्ञ, पत्रकार र समाजको ठूलो हिस्सा ‍सबैलाई समय अनुसार लटरपटर पारिदिने क्षमता कसैमा छ भने त्यो प्रचण्डमैँ छ। कम्तिमा पनि गत २५ वर्षको राजनीति प्रचण्डकै वरिपरी घुमिरहेको छ । जो सैद्धान्तिक रूपमा पहिलेदेखि गणतन्त्रवादी थिए, उनीहरू ‘प्रचण्डमार्गी’ होइनन् । तर राजा ज्ञानेन्द्रको माघ १९ को कदमपछि गणतन्त्रवादी भएका ुमाघे गणतन्त्रवादीहरू सबै प्रचण्डमार्गी हुन् । तर उनीहरू आफूलाई प्रचण्डमार्गी भन्न मन पराउँदैनन् । अझ कति त प्रच...
‘गेम चेन्जर’का रूपमा देखा परेको ‘विज्ञान, प्रविधि र नवप्रवर्द्धन’

‘गेम चेन्जर’का रूपमा देखा परेको ‘विज्ञान, प्रविधि र नवप्रवर्द्धन’

‘साझा विश्व समृद्धिका लागि गहन सहकार्य’ नारामा सुरु भएको असंलग्न आन्दोलन (नाम) को १९ औँ शिखर सम्मेलन कम्पाला, युगान्डा, १९–२० जनवरी २०२४ मा सम्पन्न भयो । उक्त सम्मेलनमा सहभागी भई प्रधानमन्त्री प्रचण्ड स्वदेश फर्किएका छन् । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले उक्त सम्मलनमा दिनुभएको मन्तव्यः ‘साझा विश्व समृद्धिका लागि गहन सहकार्य’ भन्ने महत्त्वपूर्ण नाराका साथ अफ्रिाकाको मोती, सुन्दर देश युगान्डामा आयोजना हुन लागेका असंलग्न आन्दोलन (नाम) को १९ औँ शिखर सम्मेलनमा नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्न पाउँदा सम्मानित महसुस गरेको छु । साझा समृद्धिका लागि शान्ति अतिआवश्यक भएको समयमा यो सम्मेलन सफलताका लागि मैले गौतम बुद्धको जनस्थलबाट शान्तिको सन्देश लिएर आएको छु । असम्लग्नहरूको ऐतिहासिक आन्दोलनको नेतृत्व गर्ने महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी पाउनुभएकोमा अध्यक्ष महोदयलाई सर्वप्रथम म हार्दिक बधाई ज...
विचारः गन्तव्य के हो ? लक्ष्य के हो ? जनता जान्न चाहन्छन्

विचारः गन्तव्य के हो ? लक्ष्य के हो ? जनता जान्न चाहन्छन्

–आर.आर. चौलागाईँ– नेपालमा २००६ साल वैशाख १० गते नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना भयो । अहिले ७४ वर्ष बितिसकेको छ । तर अहिलेसम्म नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टीले एकलौटी शासन गर्न पाएको छैन । देश जहिले पनि तन्नम छ । विश्वभरि कटौरा बोकेर भीख मागिरहेको छ । गरीब भएर गुजारा चलाइरहेको छ । विकास के हो, निकाश के हो अहिलेसम्म नेपाललाई अत्तोपत्तो केही पनि थाहा छैन । चीनमा सन् १९२१ जुलाई २३ मा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना भयो । १९४९ अक्टुबर १ मा कम्युनिस्ट पार्टीको एकलौटी शासन अर्थात् जन गणतन्त्र चीनको स्थापना भयो । चीनमा २८ वर्षमै कम्युनिस्ट पार्टीको शासन स्थापना भयो । चीनमा कम्युनिस्ट पार्टी स्थापनापछि लालसेना गठन, आधारइलाकाको निर्माण, त्यत्रो लङ मार्च, भीषण लडाइँ, १० वर्षको साँस्कृतिक क्रान्ति आदि सारा व्यहोर्दै व्यहोर्दै चीन अहिले विश्वकै दोस्रो सम्पन्न र शक्तिशाली देशमा दरिन पुगेको छ । तर...
‘इतिहासको नयाँ र शानदार अध्याय लेख्‍नै बाँकी छ’ (प्रधानमन्त्रीको सम्बोधनको पूर्णपाठ)

‘इतिहासको नयाँ र शानदार अध्याय लेख्‍नै बाँकी छ’ (प्रधानमन्त्रीको सम्बोधनको पूर्णपाठ)

नेपाल । प्रधामन्त्री पुष्पकमल दाहालले आफू नेतृत्वको सरकारको कार्यकाल १ वर्ष पूरा भएको अवसरमा देशवासीका नाममा सम्बोधन गरेका छन् । सम्बोधनको पूर्णपाठः आदरणीय आमाबुवा, दिदीबहिनी र दाजुभाइहरू, आज म समस्त नागरिकसँग प्रत्यक्ष सम्बोधन गर्न उपस्थित भएको छु। सरकार गठन भएको एक वर्ष पूरा भएको संयोग र अवसर परे पनि सरकारका उपलब्धिको विवरण प्रस्तुत गर्नु मात्र मेरो आजको उद्देश्य होइन। सुशासन, सामाजिक न्याय, समृद्धि, कुटनीति, विपत् व्यवस्थापन र लोकतन्त्रको संवर्द्धनलगायतका क्षेत्रमा यसबीच भएका कार्य र प्राप्‍तिको सांकेतिक विवरण त आउँछ नै, तर म आजको सम्बोधनलाई समाचारका कस्ता शीर्षक दिइएला भन्‍ने चिन्ता नगरी आफ्ना केही विश्‍लेषण, केही समीक्षा, केही अनुभूति र केही संकल्प खुला हृदयले यहाँहरूसामु राख्‍ने अनुमति चाहन्छु। अहिले म नेपाली समाजमा अत्यन्त चिन्ताजनक रूपमा चारैतिर हीनताबोध र नकारात्मकताको डढेलो ल...
‘विद्यार्थीहरूलाई विश्वबजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने प्रमाणित गर्नु त्रिविको चुनौती हो’

‘विद्यार्थीहरूलाई विश्वबजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने प्रमाणित गर्नु त्रिविको चुनौती हो’

–पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’– विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहका अवसरमा कुलपतिका हैसियतले उपस्थित भएर सम्बोधन गर्न पाउँदा मलाई अत्यन्तै खुसी लागेको छ । यस अवसरमा आज विश्वविद्यालयका विभिन्न विषय र तहका उपाधि प्राप्त गर्ने सम्पूर्ण विद्यार्थी एवम् आजको समारोहमा उपस्थित हुनुहुने सम्पूर्ण विद्यार्थीहरूलाई हार्दिक बधाइसहित सुखद् र सफल भविष्यको शुभकामना व्यक्त गर्दछु । यस विश्वविद्यालयले नेपालको शैक्षिक जगतमा पुर्याएको योगदान अतुलनीय छ । ऐतिहासिक गरिमा बोकेको विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहमा राष्ट्रपतिज्यू उपस्थित हुनुभएकोमा विश्वविद्यालय परिवारको तर्फबाट यहाँप्रति म हार्दिक आभार प्रकट गर्दछु । यस अवसरमा यस विश्वविद्यालयले नेपाली उच्च शिक्षाको क्षेत्रमा पुर्याएको महत्त्वपूर्ण योगदानको मुक्तकण्ठले प्रशंसा गर्दछु । यस अविछिन्न कार्यमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउनुहुने सम्पूर्ण प्राध्यापक, कर्मचार...
कवि पुरुषोत्तम आचार्यको ‘जुनेली’ माथि लघु समीक्षात्मक टिप्पणी

कवि पुरुषोत्तम आचार्यको ‘जुनेली’ माथि लघु समीक्षात्मक टिप्पणी

–निमेष निखिल– कवि पुरुषोत्तम आचार्यको साझा प्रकाशनबाट प्रकाशित खण्डकाव्य हो जुनेली । पटक पटक दोहोरिएको क्लिसेयुक्त कथानक बोकेको जुनेली खण्डकाव्यले कथित दलित वर्गकी नायिका जुनेली र जनजाति पृष्ठभूमिको धनेलाई मुख्यपात्रका रूपमा उभ्याएको छ । उही मुखियाको शोषण, बलात्कार जस्ता विषयको पुनरुक्ति यस काव्यमा पाइन्छ । जुठे दमाई, धने, जुनेली, मुखिया जस्ता पात्रहरू खण्डकाव्यमा आएका छन् र तिनको चरित्र विकास सहज र स्वाभाविक रूपमन गरिएको छ । पहाडी जस्तो लाग्ने ग्रामीण परिवेश, गाउँ, गाउँमाथिको मितेरी डाँडो र त्यहाँ रहेको चौतारो, धने र जुनेलीले गाईवस्तु चराएको जङ्गल आदि परिवेशले कविकै जन्मभूमि मकवानपुर हर्नामाडी आसपासको परिवेशको झल्को दिएको छ । सामाजिक शोषणबाट मुक्तिका लागि क्रान्ति र वर्गसङ्घर्ष आवश्यक छ भन्ने मार्क्सीय वैचारिकीको प्रस्तुति काव्यको केन्द्रीय कथ्य हो । काव्यको भाषा र कवित्व बेजोड छ, जस्...
गोकर्ण रिसोर्टको तामझामपछि प्रधानमन्त्रीलाई खुल्लापत्र !

गोकर्ण रिसोर्टको तामझामपछि प्रधानमन्त्रीलाई खुल्लापत्र !

–नरेन्द्रजंग पिटर– अध्यक्ष प्रचण्ड, तपाईंले गोकर्ण रिसोर्टमा नातिनीको तामझाम प्रदर्शन विवाह आयोजन गरेर गलत सन्देश दिनु भो, गलत गर्नु भो । पार्टी सुप्रिमोको हैसियतले, प्रधानमन्त्रीको हैसियतले, जनयुद्धको पहिलो पंग्तीको सबभन्दा अगुवा कमाण्डर, परिकल्पनाकारको हैसियतले गोकर्णबाट दिन खोज्नु भएको सांस्कृतिक र सामाजिक सन्देश गलत छन । समयको चयन अझ गलत छ । जाजरकोट र रुकुममा देशले ब्यहोरिरहेको प्राकृतिक विपत, तराईमा सितलहरको चिसोले कठ्याङ्गृएर मृत्यूबरन, कार्यकर्ताहरू रूपान्तरणमा देशव्यापी खटिरहेको अवस्था, विराधी र दुश्मनको घेराबन्दीमा परिरहेको अवस्था, आम जनतामा राजनीति प्रति निराशा र वितृष्णा पलाइरहेको अवस्था, नेताप्रति आक्रोशका अनेकौं रुप र चरित्र सडकमै छताछुल्ल भएको अवस्थामा गोकर्णको कलाविहीन नाटकले तपाईँलाई दीर्घकालीन असर परिरहनेछ । तपाई स्वयंले आलोचना, विरोध र उछितो खन्ने शीर्षक दिनुभयो । जनयु...